خبرآنلاین / مریم فکری: تصمیم جدی برای حذف ارز 4200 تومانی، اقتصاد کشور را به سمت پرداخت یارانه‌ها بیشتر برده است؛ تا جایی که این روزها خبر از پرداخت یارانه گوشت داده می‌شود. این خبر را جعفر قادری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس اعلام کرده و گفته قرار است برای نهاده‌های دامی که در قیمت گوشت اثرگذار هستند، یارانه جداگانه‌ای پرداخت شود و این یارانه تنها به 7 دهک اول اختصاص داده خواهد شد.
بر همین اساس، یکی از نمایندگان اتاق بازرگانی ایران احتمال داده است که رقم این یارانه در حدود 300 هزار تومان باشد.
البته در سال گذشته و با شروع زمزمه‌ها درباره حذف ارز 4200 تومانی و فشارهایی که احتمالا به اقتصاد خانوار وارد می‌شود، محسن رضایی، معاون اقتصادی رییس‌جمهور با استناد به لایحه بودجه اعلام کرده بود که یارانه‌ها در سال آینده دو برابر می‌شود.
اگرچه خبر مهم محسن رضایی درباره افزایش یارانه‌ها اجرایی نشد، اما با این حال به نظر می‌رسد دولت به شکل‌های دیگر تصمیم به واریز یارانه‌ها دارد. آن هم در شرایطی که به دلیل افت شدید ارزش پول ملی، بنا به گفته سید ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم، ارزش 45 هزار تومان یارانه، امروز به 7 تومان رسیده است. به اعتقاد او، اگر ارزش پول ملی بالا نرود، هر چه حقوق را افزایش دهیم، در عمل نتیجه نخواهد داشت.
**یارانه رمضان در راه است
در این میان، شنیده می‌شود که دولت قصد دارد همانند سال گذشته در ماه رمضان امسال نیز به گروهی از خانوارها یارانه پرداخت کند. به این ترتیب تا پایان ماه رمضان، علاوه بر دو یارانه نقدی و معیشتی طبق روال ماه‌های گذشته، احتمالا یارانه مخصوص ماه رمضان را نیز واریز خواهد کرد.
به نظر می‌رسد جزییات پرداخت یارانه ماه رمضان، یعنی مبلغ یارانه، تعداد یارانه‌بگیران و شرایط مشمولان در مراحل پایانی است. در واقع دولت در پله آخر نهایی کردن واریز این یارانه قرار دارد و احتمالا جزییات کامل آن به زودی منتشر می‌شود.
در سال گذشته نیز بسته حمایت معیشتی ویژه ماه رمضان در روز عید فطر به حساب 60 میلیون نفر از افراد واجد شرایط واریز شد. اما از آنجایی که دولت در روزهای ابتدایی ماه رمضان برای واریز یارانه مخصوص این ماه تصمیم گرفته است، احتمالا قبل از عید فطر واریز می‌شود.
در خصوص مشمولان گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد، اما به احتمال خیلی زیاد مشمولان یارانه ماه رمضان جزو کسانی هستند که یارانه معیشتی بنزین دریافت می‌کنند.
**یارانه‌هایی که پرداخت شد
فشار اقتصادی به خانوارها، دولت را ناچار کرده که در مناسبت‌های مختلف، تصمیم به پرداخت یارانه‌ها بگیرد؛ به طوری که دولت طی چند ماه گذشته به مناسبت‌های 22 بهمن ماه و عید نوروز نیز به چند دهک اول یارانه نقدی پرداخت کرد.
یارانه 22 بهمن ماه به حدود 32 میلیون نفر رسید. یارانه عید نوروز نیز به حساب سرپرستان بیش از 12 میلیون خانوار پرداخت شد. این افراد کسانی بودند که سهام عدالت نداشتند و سودی نگرفتند. یارانه 22 بهمن ماه مبلغ 100 هزار تومان و مبلغ یارانه عید نوروز 150 هزار تومان بود. به نظر می‌رسد مبلغ یارانه ماه رمضان نیز احتمالا بین 100 تا 200 هزار تومان برای هر نفر باشد.
**35 درصد ایرانی‌ها فقیر هستند
گزارش‌های رسمی دولت نشان می‌دهد که 35درصد ایرانی‌ها فقیر، 57 درصد جزو طبقه متوسط و 8 درصد ثروتمند هستند.
براساس اطلاعات معاونت رفاه اجتماعی وزارت کار، تمام خانوارهای یارانه‌بگیر ایرانی براساس اطلاعات اقتصادی، درآمدی و شغلی به سه دسته کلی شامل خانوارهای فقیر، متوسط و برخوردار تقسیم شده‌اند. طبق معیارهای دهک‌بندی خانوارها، 9.3میلیون خانوار فقیر شناسایی شده‌اند که 2.8میلیون خانوار معادل 30درصد کل خانوارهای فقیر تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند و 6.6میلیون خانوار معادل 70درصد کل خانوارهای فقیر فاقد پوشش حمایتی محسوب می‌شوند و باید به‌عنوان اولویت در طرح پوشش بیمه همگانی، حمایت از کودکان دارای سوءتغذیه، طرح اشتغال عمومی و حمایت نقدی و اعتباری قرار گیرند.
با دسته‌بندی خانوارها، براساس اطلاعات اقتصادی، در مجموع 13.9میلیون خانوار یارانه‌بگیر معادل 57درصد کل خانوارهای یارانه‌بگیر در قالب طبقه متوسط قرار می‌گیرند و این خانوارها براساس اطلاعات اقتصادی، درآمد و شغلی به 5دسته کلی تقسیم می‌شوند.
دسته نخست، شامل کارکنان و مستمری‌بگیران دولت است که 2.2میلیون خانوار معادل 15.8درصد کل خانوارهای متوسط را دربرمی‌گیرد. طبق آمار، 64درصد این خانوارها دارای خودرو بوده و 91درصد آنها نیز سهام عدالت دارند. این در حالی است که به‌طور میانگین فقط 24درصد خانوارهای فقیر دارای خودرو هستند و ضریب بهره‌مندی آنها به سهام عدالت نیز از 82.5درصد فراتر نمی‌رود.
دسته دوم، کارگران و مشاغل خصوصی را شامل می‌شود و 6میلیون خانوار معادل 43.3درصد کل خانوارهای متوسط در این دسته قرار می‌گیرند. براساس آمارها، به‌طور میانگین 66درصد خانوارها در این دسته دارای خودرو هستند و 70درصد آنها نیز سهام عدالت دارند.
در دسته سوم، بازنشستگان غیردولتی قرار می‌گیرند که 2.4میلیون خانوار معادل 17.3درصد کل خانوارهای متوسط را شامل می‌شود. براساس آمار، 46درصد این خانوارها نیز دارای خودرو هستند و 72درصد آنها سهام عدالت گرفته‌اند.
دسته چهارم به خانوارهای فاقد درآمد ثابت(یعنی هیچ عضو بیمه‌پردازی ندارند) اختصاص دارد و 3میلیون خانوار، معادل 21.7درصد از کل خانوارهای متوسط را شامل می‌شود. این خانوارها به‌طور میانگین 75درصد دارای خودرو هستند و 67درصد آنها سهام عدالت گرفته‌اند. از نکات قابل‌توجه این است که این خانوارها با وجود اینکه امنیت شغلی و پوشش بیمه‌ای کمتری دارند و به‌شدت تحت‌تأثیر شوک‌های اقتصادی قرار می‌گیرند، باز هم به نسبت 3دسته اول یعنی «کارکنان و مستمری‌بگیران دولت، «کارگران و مشاغل خصوصی» و «بازنشستگان غیردولتی» شرایط اقتصادی و معیشتی بهتری را تجربه می‌کنند و میانگین دهک درآمدی آنها 7.27 است. درحالی‌که میانگین درآمدی کارکنان و مستمری‌بگیران دولت 7.01، کارگران 6.26 و بازنشستگان 5.65 برآورد می‌شود.
**منتظر یارانه مخصوص ماه رمضان باشید/ مشمولان چه کسانی هستند؟
تجارت نیوز نوشت: پیگیری‌های نشان می‌دهد که دولت قصد دارد همانند سال گذشته در ماه رمضان امسال نیز به گروهی از خانوارها یارانه پرداخت کند.
تا پایان ماه رمضان دو یارانه طبق روال ماه‌های قبل واریز می‌شود. اولین واریزی یارانه نقدی فروردین ماه است.
علاوه بر این دو یارانه، احتمال واریز یارانه مخصوص ماه رمضان نیز وچود داشت که پیگیری‌های تجارت‌نیوز این موضوع را تایید می‌کند. پیگیری‌ها از سازمان‌های مرتبط با واریز یارانه‌ها نشان می‌دهد که دولت قصد دارد همانند سال قبل، در ماه رمضان امسال نیز یارانه مخصوص این ماه را پرداخت کند.
به نظر می‌رسد جزئیات پرداخت یارانه ماه رمضان، یعنی مبلغ یارانه، تعداد یارانه بگیران و شرایط مشمولان در مراحل پایانی است. در واقع دولت در پله آخر نهایی کردن واریز این یارانه قرار دارد و احتمالا جزئیات کامل آن به زودی منتشر می‌شود.
در سال گذشته نیز بسته حمایت معیشتی ویژه ماه رمضان در روز عید فطر به حساب 60 میلیون نفر از افراد واجد شرایط واریز شد. اما از آنجایی که دولت در روزهای ابتدایی ماه رمضان برای واریز یارانه مخصوص این ماه تصمیم گرفته است، احتمالا قبل از عید فطر واریز می‌شود.
یارانه ماه رمضان جدای از یارانه نقدی و معیشتی بنزین است. یعنی یارانه بگیران هم دو یارانه را طبق روال ماه‌های گذشته دریافت می‌کنند و هم گروهی از آنها یارانه ماه رمضان می‌گیرند.
**مشمولان چه کسانی هستند؟
در خصوص مشمولان گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد، اما به احتمال خیلی زیاد مشمولان یارانه ماه رمضان جزو کسانی هستند که یارانه معیشتی بنزین دریافت می‌کنند.
دولت در چند ماه گذشته به مناسبت‌های 22 بهمن ماه و عید نوروز به چند دهک اول یارانه نقدی پرداخت کرد.
یارانه 22 بهمن ماه به حدود 32 میلیون نفر رسید. یارانه عید نوروز نیز به حساب سرپرستان بیش از 12 میلیون خانوار پرداخت شد. این افراد کسانی بودند که سهام عدالت نداشتند و سودی نگرفتند. بنابراین یارانه بگیران در ماه رمضان نیز از بین این گروه‌ها انتخاب می‌شوند.
یارانه 22 بهمن ماه مبلغ 100 هزار تومان و مبلغ یارانه عید نوروز 150 هزار تومان بود. بنابراین مبلغ یارانه ماه رمضان نیز احتمالا بین 100 تا 200 هزار تومان برای هر نفر باشد.
**یارانه 300 هزار تومانی گوشت در راه است؟
ایلنا نوشت: درحالی که یکی از نمایندگان اتاق کشاورزی در اتاق بازرگانی ایران درباره پرداخت رقم حدود 300هزارتومانی این یارانه به هرخانوار گمانه‌زنی کرده بود، برخی کارشناسان به ابعاد این طرح و آثار پرداخت نقدی مستقیم به کارت بانکی سرپرست خانوار واکنش نشان دادند.
بحث اعطای یارانه مخصوص تهیه گوشت و مرغ برای دهک‌های اول تا ششم جامعه در روزهای اخیر از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون تلفیق مطرح شد.
درحالی که یکی از نمایندگان اتاق کشاورزی در اتاق بازرگانی ایران درباره پرداخت رقم حدود 300هزارتومانی این یارانه به هر خانوار گمانه‌زنی کرده بود، برخی کارشناسان درباره ابعاد این طرح و آثار پرداخت نقدی مستقیم به کارت بانکی سرپرست خانوار نظرات مختلفی را مطرح کردند که پرداختن به آنها خالی از لطف نیست.
**یارانه نقدی مستقیم تنها اثر تورمی دارد
علی اصغر نجاری (معاون اجرایی خانه کارگر استان زنجان) در واکنش به این تصمیم احتمالی دولت که از سوی مجلس مطرح شده است، گفت: به نظر می‌رسد یک ناهماهنگی در بین مجلس و دولت در زمینه اجرای طرح بعد از حذف ارز 4200تومانی وجود دارد و مشخص نیست که این اقدام براساس چه میزان کار کارشناسی و با چه حجم و براساس چه معیاری قرار است انجام شود. نه تعداد دهک‌ها و نه حجم پرداختی دولت در این زمینه مشخص و تعیین شده است.
این فعال صنفی در ادامه با تاکید بر اخبار ضد و نقیض مسئولان و اثر روانی این بهم ریختگی بر جامعه اظهار کرد: اگر اصل بر حمایت اقشار فرودست و آسیب‌پذیر است، اگر کارشناسی روی موضوع انجام شده باشد دولت می‌توانست بر بازار سوار شود و دلالان و مافیای توزیع گوشت را مدیریت کند، این اقدام می‌توانست با پرداخت نوعی کوپن موثر باشد. اما وقتی دولت بطور مستقیم پول را به سرپرست خانوار می‌دهد و کارت جداگانه‌ای صادر نمی‌کند، این اقدام دقیقا بدون نظارت بر بازار تورم‌زاست. در شرایطی که یکی از معاونان رییس جمهور رسما افزایش قیمت‌ها را به دلیل افزایش 57درصدی دستمزد کارگران قابل توجیه خوانده است، این هیچ معنایی جز آماده‌سازی جامعه توسط دولت برای تحمل یک تورم کمرشکن ندارد.
نجاری با بیان اینکه «ما در شرایطی هستیم که بسیاری از کارگران در شرکت‌ها به‌دلیل افزایش مزد از همین فروردین‌ماه با این پیام مدیران مواجه شدند که کلیه ساعات اضافه‌کارشان حذف شده است» اضافه کرد: محاسبه تورم تجمیعی برای سبد مصرفی کارگران هرگز از سوی دولت انجام نشده و این سیاست‌های دولت بدون دریافت نظر اقتصاددانان منتقد و انجام این محاسبات راه به جایی نخواهد برد.
معاون اجرایی خانه کارگر استان زنجان در واکنش به بحث رقم مطرح شده از سوی اعضای اتاق بازرگانی و احتمال پرداخت رقم 250 الی 300هزارتومانی تصریح کرد: دولت با وجود تورم و قیمت گوشت در سال جاری احتمالا با این رقم‌ها می‌خواهد ماهیانه حدود یک کیلو گوشت را به دست خانوارها برساند. صرف‌نظر از اینکه این میزان چقدر کم است، به‌نظر می‌رسد که دولتی‌ها نمی‌دانند کارگران اغلب این مبلغ را نمی‌توانند وارد بازار خرید گوشت کنند و ممکن است برای تهیه نان و تخم مرغ و حتی مصرف در حوزه حمل و نقل از این پول استفاده کنند. با این حساب دولت گویا از آثار تورمی این اقدام برای اقتصاد و وضعیت مالی خود نیز بی‌خبر است.
وی با تاکید بر اینکه «پرداخت این مبالغ برای تهیه گوشت مانند پرداخت رقم زیر 700هزار تومان به‌عنوان حق مسکن یک اقدام صوری و نمایشی برای رفع تکلیف است» گفت: سیاست پرداخت نقدی از آنجا که همواره مشمول تورم است و به‌گفته خود رییس جمهور 45هزارتومان زمان آقای احمدی‌نژاد اکنون ارزش 7هزارتومان دوره ایشان را دارد، در نهایت مشمول زمان شده و رقم‌هایی مثل 300 یا حتی 500هزارتومان در آینده نه چندان دور ارزش خاصی نخواهند داشت.
نجاری در پایان اظهار کرد: ما از هر دولتی که قصد داشته باشد به گروه‌های فرودست جامعه و کارگران کمک کند، حمایت می‌کنیم و در این بحث هیچ گرایش سیاسی را دخیل نمی‌کنیم، اما این به شرطی است که اقدامات نمایشی نباشد.
**دولت به‌جای پرداخت یارانه به مردم به تولیدکنندگان دام یارانه بدهد
در ادامه آلبرت بُغُزیان (استاد اقتصاد دانشگاه تهران و پژوهشگر اقتصادی) با بیان اینکه «اصل در اقتصاد ایران این است که قیمت‌ها کنترل شود» به این اقدام پیشنهادی مجلس واکنش داد: در شرایطی که می‌توان با مدیریت و کنترل بازار گوشت و سایر اقلام غذایی و جلوگیری از جولان مافیاها و دلالان در این حوزه قیمت‌ها را کنترل کرد، این اقدام از سوی دولت چندان موثر نخواهد بود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه «افزایش قیمت تمام شده برای دام‌داری‌ها و طیورداری‌ها افزایش یافته و این روی قیمت‌ها تاثیر گذاشته است» افزود: دولت باید تلاش کند تا بازار را رها نکند و با اقداماتی مثل پرداخت یارانه خود دوباره اقدامی تورم‌زا انجام ندهد.
بغزیان با تاکید بر این نکته که «این اقدام تاثیری بر معاش اقشار آسیب‌پذیر نخواهد گذاشت» افزود: باتوجه به اظهارات اخیر خود ریاست جمهوری درباره یارانه‌های دولت احمدی‌نژاد باید خود دولت به این برسد که این اقدام تنها تحمیل یک بار مالی جدید و بی‌حاصل بر روی دوش دولت است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: ما امیدواریم دولت از این اقدام منصرف شده و یارانه را به خود تولیدکنندگان دام بدهد. معمولا در دنیا برای کنترل بازار و بهبود وضعیت معاش در شرایط دشوار یارانه را برای کاهش قیمت تمام شده به خود تولیدکننده می‌دهند و این اقدام را با نظارت‌های همه جانبه به تولیدکنندگان به‌منظور مصرف صحیح انجام می‌دهند، اما در ایران این سیاست پرداخت مستقیم نقدی آن هم خارج از فرآیند توزیع کالابرگ‌های الکترونیکی همواره آثار تورمی داشته که در نهایت به ضد خودش بدل شده است. ما از مشاورین دولت تعجب می‌کنیم که مسائل بدیهی را چرا به مقامات یادآور نمی‌شوند و باید در این زمینه به‌صورت جدی‌تر اندیشید.
**حجم بار مالی دولت از اجرای سیاست یارانه گوشتی
در شرایطی که شهریورماه سال گذشته وزیر کار دولت عملا سیاست یارانه نقدی را در گفتگو با یکی از خبرگزاری‌ها رد کرده و آن را بی‌ارزش خوانده بود، پرداختن به مسئله یارانه نقدی بسیار حائز اهمیت است. وی در این گفتگو با طرح انتقاد از سیاست پرداخت نقدی یارانه نتیجه گرفته بود: «این چرخه معیوب باعث می‌شود مدام شاهد کسری بودجه در دولت و صندوق‌های تامین اجتماعی و در نهایت دنبال خلق پول از هیچ باید باشیم و با این چرخه همواره باید به دنبال تورم بدویم!»
وی با اذعان در این رابطه که پرداخت نقدی یارانه اثر رفاهی ندارد، تاکید کرده بود که افراد متمول نباید از این یارانه‌ها بهره‌مند باشند. حال در شرایطی که دولت هفت دهک از میان دریافت کنندگان یارانه را مخاطب اجرای این طرح قرار داده است، باید سنجید که بار مالی این طرح به چه میزان خواهد بود؟
اگر در بهترین و حداقلی‌ترین حالت برای دولت، جمعیت تنها شش دهک دریافت کننده حدود 60میلیون نفر باشد (که در واقع بسیار بیشتر از این رقم است) پرداخت ماهانه 300هزارتومان به سرپرست خانوار در حداقلی‌ترین حالت پرداختی با یک ضرب و تقسیم ساده بیش از 18هزار میلیارد تومان در ماه بوده و در سال رقمی حدود 220هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود.
این درحالی است که خود مجلس به دولت برای جبران کل کسری جیب مردم به دلیل حذف ارز 4200تومانی، امر کرده است که رقمی حدود 250هزار میلیارد تومان را اختصاص دهد. حال با احتساب رقم 220هزارتومانی یارانه گوشت، تنها 30هزار میلیارد تومان از این رقم مطرح شده از سوی مجلس برای سایر اقلام ضروری مانند دارو و غلات باقی می‌ماند تا بین مردم توزیع شود. در حقیقت برای اجرای مصوبه مجلس مبنی بر «حفظ قیمت‌های کالاهای اساسی در حدود قیمت‌های شهریور سال 1400، دولت سالانه تنها 30هزار میلیارد تومان در جیب دارد تا از دو حوزه تامین غلات و دارو با پرداخت‌های انتقالی حمایت کند!
با این‌حال باید دید تزریق مستقیم همین میزان یارانه انبوه به‌طور مستقیم در جامعه چه آثاری دارد؛ رقمی که خود چند برابر یارانه 45هزارتومانی است که خود آن آثار تورمی قابل ملاحظه‌ای در زمان خود بر اقتصاد داشت.
1 دیدگاه